In dit symposium zullen we het hebben over de betrokkenheid en medeverantwoordelijkheid van kerken in de slavernij. Waren zij een verlengstuk van de koloniale overheid? Hoe verhielden kerken zich vanuit hun geloofsopvatting en bronnen tot het systeem van slavernij? Hoe werkt het slavernijverleden tot op de dag van vandaag door in de geloofsgemeenschappen die uit die geschiedenis zijn voortgekomen? Hoe kunnen kerken in Nederland bijdragen aan reparatie en herstel van verhoudingen? Hoe kunnen we ons bevrijden van de last van het verleden?

Kerken waren op allerlei manieren betrokken bij het systeem van slavernij. In Nederland hebben de kerken dat ook erkend en uitgesproken in een verklaring uit 2013. Het volgende citaat uit de verklaring van 2013 is nog steeds relevant:

“We realiseren ons dat we te laat spreken, te weinig op het goede moment de goede inzichten hebben gehad en ons hebben laten leiden door misplaatst winstbejag en machtsmisbruik. Het is een vorm van onrecht, die doorwerkt tot in de huidige generatie toe, waar een deel van onze samenleving is gebouwd op misbruik van anderen en waar discriminatie onvoldoende wordt uitgebannen. Er zijn vele zaken die we niet meer kunnen veranderen. We erkennen nazaten van de slaven dat we veel leed hebben veroorzaakt. We spreken de wens uit om samen met hen en samen met allen die gerechtigheid en vrede willen dienen te zoeken naar een samenleving waarin menswaardig leven, vrijheid, verantwoordelijkheid, solidariteit en respect elementaire waarden zijn. We hopen op een gezamenlijke inzet voor de samenleving, omdat we ons realiseren dat ook vandaag de dag gelijkwaardigheid van mensen allerminst vanzelfsprekend is en iedere keer weer ontdekt, verworven en verdedigd zal moeten worden.’’ 

De verklaring heeft niet echt een vervolg gekregen, alsof het een eindpunt was. Zo was het niet bedoeld.

Het debat over het slavernijverleden is na de excuses van premier Rutte op 19 december 2022 een nieuwe fase ingegaan. Zijn historische speech in het Nationaal Archief oogstte van alle kanten veel lof. Hooggespannen zijn nu de verwachtingen ten aanzien van het vervolg. Immers de excuses zijn niet het eindpunt. We zetten vandaag, zo zei Mark Rutte, een komma, geen punt. We delen niet alleen het verleden, ook de toekomst. 

Programma

• Openingsspeech ds. Daniëlle Dokman, Luthers predikant Paramaribo (Suriname)
• Vier casussen over de rol van de kerken in het verleden, met een introductie van dr. Martijn Stoutjesdijk (onderzoeker PThU)
  • De kerken op Suriname: ds. Edgar Loswijk (EBG Suriname) i.s.m. Mildred Caprino (historica bisdom Paramaribo)
  • Winti en het Surinaams christendom: Marian Markelo (wintipriesteres)
  • De kerken op de Caribische eilanden: prof. dr. Rose Mary Allen (hoogleraar University of Curaçao)
  • De kerken in Indonesië: drs. Wim Manuhutu (docent VU)

De kerk is vol. Het is vanaf nu alleen nog mogelijk om het symposium via livestream bij te wonen.

Organisatie

Dit symposium is georganiseerd door:

• Netwerkgroep Heilzame verwerking slavernijverleden van de Raad van Kerken
• Onderzoeksproject ‘Church and Slavery in the Dutch Empire: History, Theology and Heritage’ (PThU, VU en University of Curaçao)
• NiNsee  
• Caribische en Surinaamse kerken

Meer over slavernij en Utrecht

Slavernij in de stad Utrecht
In het Huis van Dominicus, Utrecht (Oog in Al) op woensdag 7 juni. Meer informatie en aanmelden via huisvandominicus.nl.

Onthulling Monument slavernijverleden
(herdenking en viering tijdens Keti Koti 2023)
In het Griftpark, Utrecht (Noordoost) op 30 juni / 1 juli.
Meer informatie via ketikoti030.nl.

Foto: Charles Hoffman | Een van de zeven monumenten ter nagedachtenis aan Tula’s opstand [Creative Commons cc-by-sa-2.0]